ทำความรู้จัก โรคหูคอจมูก คืออะไร?

โรคหูคอจมูก หรือ ENT disease ย่อมาจากคำว่า Ear Throat Nose disease ซึ่งหมายถึงโรคที่เกี่ยวข้องกับภาวะหรืออาการผิดปกติของอวัยวะส่วนหูคอจมูก ที่ครอบคลุมไปถึงส่วนศีรษะและลำคอของผู้ป่วยร่วมด้วย โดยสามารถพบความผิดปกติได้ในทุกเพศทุกวัย ทั้งนี้หากมีอาการเบื้องต้นเช่น เลือดกำเดาไหล หรือ โรคหวัด แพทย์ทั่วไปจะทำการรักษาได้ แต่ในกรณีที่วินิจฉัยแล้วแพทย์พิจารณาว่ามีความซับซ้อนมากขึ้น จะส่งต่อการรักษาให้กับแพทย์เฉพาะทางหูคอจมูกโดยตรง ที่เรียกว่าแผนกหูคอจมูก หรือ โสต ศอ นาสิก เพื่อทำการรักษาเฉพาะด้านอย่างเจาะจงมากยิ่งขึ้น

สาเหตุที่ทำให้เกิดโรคหูคอจมูกคืออะไร?

สาเหตุหลักที่ทำให้เกิดโรคหูคอจมูกสามารถแบ่งออกได้ทั้งหมด 8 สาเหตุ ซึ่งในทางการแพทย์กล่าวว่ามีสาเหตุของโรคเช่นเดียวกับการเกิดโรคอื่นๆ ในร่างกาย ดังนี้

• พันธุกรรม

โรคที่ถ่ายทอดทางพันธุกรรมที่พบได้บ่อย เช่น โรคภูมิแพ้ ซึ่งเป็นโรคที่พบได้ในประชากรไทยจำนวนมาก 

• พิการแต่กำเนิด

ความผิดปกติที่เกิดขึ้นตั้งแต่กำเนิดที่อาจมีสาเหตุมาจากการติดเชื้อจากมารดา หรือ ขาดสารอาหารในช่วงตั้งครรภ์ของมารดา เช่น ปากแหว่งเพดานโห่ว

• การติดเชื้อ

สาเหตุที่พบได้บ่อยในผู้ป่วยหูคอจมูก โดยการติดเชื้อในอวัยวะต่างๆ จากเชื้อไวรัส เชื้อแบคทีเรีย เชื้อรา และเชื้อสัตว์เซลล์เดียว เป็นต้น

• โรคเนื้องอก

ภาวะเนื้องอกในโรคหูคอจมูก สามารถพบได้ไม่มากนัก ตัวอย่างเช่น เนื้องอกของต่อมไทรอยด์ เนื้องอกเส้นประสาทหู เนื้องอกของต่อมน้ำลาย เป็นต้น

• โรคทางต่อมไร้ท่อ

อาการที่เกี่ยวข้องกับหูคอจมูกที่เกิดขึ้นบริเวณต่อมไทรอยด์และต่อมพาราไทรอยด์ ตัวอย่างเช่น เนื้องอกต่อมไทรอยด์ เนื้องอกพาราไทรอยด์ มะเร็งต่อมไทรอยด์ มะเร็งพาราไทรอยด์ 

• โรคมะเร็ง

โรคมะเร็งทางหูคอจมูกพบได้บ่อยในปัจจุบัน มักเกิดจากปัจจัยเสี่ยงด้านพฤติกรรม 

การดื่มแอลกอฮอล์และการสูบบุหรี่ ตัวอย่างเช่น โรคมะเร็งจมูก โรคมะเร็งช่องปาก โรคมะเร็งไซนัส โรคมะเร็งกล่องเสียง เป็นต้น

• อาชีพ

โรคทางหูคอจมูกที่เกิดจากการใช้งานอวัยวะนั้นๆ เป็นประจำซ้ำๆ เช่น อาชีพที่ต้องได้ยินเสียง อาชีพที่ต้องใช้เสียง เป็นต้น

• อุบัติเหตุ

อุบัติเหตุต่างๆ ที่ส่งผลให้เกิดความผิดปกติทางหูคอจมูก เช่น เล่นกีฬา การขับขี่ หรือ สิ่งแปลกปลอมเข้าหู/คอ/จมูก

แผนกโรคหูคอจมูกมีความสำคัญอย่างไร?

การตรวจวินิจฉัยและรักษาโรคทางหูคอจมูกโดยแผนกเฉพาะทางส่งผลดีต่อการรักษาที่แม่นยำมากยิ่งขึ้น เนื่องจากอวัยวะหูคอจมูกมีความซับซ้อนและละเอียดอ่อน ดังนั้นการเข้ารับการตรวจโดยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญโดยตรงจะทำให้การรักษาเป็นไปได้อย่างมีประสิทธิภาพ ครอบคลุมทั้งระบบ ENT หรือระบบโสต ศอ นาสิก ที่รวมไปถึงหลอดลมและต่อมไทรอยด์ ซึ่งแผนกโรคหูคอจมูกมีการใช้เทคโนโลยีการตรวจที่ทันสมัย รองรับทั้งการปรึกษา การตรวจวินิจฉัย และการผ่าตัดรักษาโรคที่มีความซับซ้อน รวมถึงการดูแลผู้ป่วยได้อย่างเหมาะสม 

อาการเกี่ยวกับโรคหูคอจมูกที่ควรรีบพบแพทย์โดยเร็วที่สุด

หากพบว่าตนเองหรือคนในครอบครัวมีอาการผิดปกติที่เกี่ยวข้องกับโรคหูคอจมูกดังต่อไปนี้ ควรรีบเข้าพบแพทย์เฉพาะทาง ENT โดยเร็วที่สุด เพื่อให้สามารถรักษาได้อย่างทันท่วงทีและได้ผลลัพธ์ในการรักษาที่มีประสิทธิภาพมากที่สุด

• หูอื้อเฉียบพลัน

อาการหูอื้อหูดับเฉียบพลัน หรือ Sudden Sensorineural Hearing Loss คืออาการเส้นประสาทหูชั้นในสูญเสียการได้ยิน ที่สามารถเกิดได้พร้อมกันทั้ง 2 ข้าง หรือ ข้างใดข้างหนึ่ง โดยการได้ยินจะลดลงตั้งแต่ 30 เดซิเบล ในระยะเวลา 72 ชั่วโมง ซึ่งมากกว่า 90% ของผู้ป่วยทั้งหมดมักไม่ทราบสาเหตุของโรคอย่างแน่ชัด และอีก 10% ของผู้ป่วยมักเกิดจากหลายสาเหตุ เช่น ภูมิคุ้มกันบกพร่อง การติดเชื้อไวรัส โรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง น้ำในหูไม่เท่ากันขั้นรุนแรง เนื้องอกในสมอง เนื้องอกที่เส้นประสาทหู และ การได้ยินเสียงดังมากๆ ติดต่อกันเป็นเวลานาน เป็นต้น อย่างไรก็ตามเมื่อมีอาการดังกล่าวควรรีบพบแพทย์โรคหูคอจมูกทันที เมื่อได้รับการรักษาภายใน 3 วัน ผู้ป่วยจะมีโอกาสหายเป็นปกติได้สูงกว่า

• อาการทางจมูกของผู้ที่มีภูมิคุ้มกันบกพร่อง

ผู้ป่วยที่มีภาวะภูมิคุ้มกันบกพร่องหากมีอาการที่เห็นได้ชัดว่าตนมีน้ำมูก หรือ มีอาการทางจมูกที่ผิดปกติ เนื่องมาจากโรคโรคเบาหวาน โรคเลือด ที่อาจมีสาเหตุของอาการทางจมูกที่เกิดจากเชื้อราต่างๆ ทำให้ลุกลามสู่ตาส่งผลให้ผู้ป่วยตาบอด หรือ เสียชีวิตได้ในที่สุด

• การนอนกรนที่บางช่วงมีการหยุดหายใจ

อาการนอนกรนมากมักจะมีบางช่วงที่มีการหยุดหายใจ บางรายมีการสะดุ้งตื่นขึ้นมากลางดึก ซึ่งเกิดจากการอุดกั้นของทางเดินหายใจระหว่างการนอนหลับ ส่งผลต่อการทำงานที่ผิดปกติทำให้หัวใจขาดเลือด นำไปสู่อาการทางสมองได้มากกว่าผู้ที่ไม่มีอาการกรน เช่น โรคเลือดออกในสมอง เส้นเลือดตีบ ทั้งนี้หากเกิดขึ้นในเด็กอาจทำให้มีอาการ Hyper หรือ ซึม ส่งผลให้การหูอื้อ ไม่มีสมาธิในการเรียน โดยหากมีอาการเหล่านี้เป็นเวลานานแต่ไม่ได้รับการตรวจรักษาอย่างทันท่วงทีจากแพทย์โรคหูคอจมูก อาจทำให้ใบหน้าเปลี่ยนรูปมีลักษณะยาวและฟันยื่นได้

• อาการทางจมูกร่วมกับอาการทางตา

อีกหนึ่งอาการของโรคทางหูคอจมูกที่ควรพบแพทย์โดยเร็วที่สุด เมื่อคุณพบว่าตามองเห็นเป็นภาพซ้อน หรือ ตามัว ที่อาจเกิดจากไซนัสอักเสบแล้วมีภาวะแทรกซ้อน ซึ่งสามารถลุกลามไปสู่การเสียชีวิตหรือทุพพลภาพได้ หากไม่ได้รับการรักษาอย่างถูกต้องและเหมาะสม

• อาการทางหูคอจมูกอื่นๆ 

• อาการใบหน้าเบี้ยวเป็นอัมพาต

• อาการไซนัสอักเสบและมีอาการปวดหัวมาก

• อาการหายใจเข้าไม่สะดวกมาก

• อาการเคืองคอคล้ายมีก้อนติดคอ

• อาการคัดจมูกข้างเดียว

• อาการปวดหูและปวดบริเวณหลังหู

• อาการเลือดกำเดาไหล

บริการตรวจวินิจฉัยโรคและรักษาโรคทางหูคอจมูกมีอะไรบ้าง?

หู

• ความผิดปกติของการได้ยิน (Hearing Loss)

โรคทางหูคอจมูกที่มีการสูญเสียการได้ยิน สามารถแบ่งออกได้ 3 ประเภท ดังนี้

1. การนำเสียงบกพร่อง
2. ประสาทรับเสียงบกพร่อง
3. การรับฟังเสียงบกพร่องแบบผสม

โดยมีอาการหลักๆ คือ มีปัญหาการได้ยินระหว่างที่สนทนา มักได้ยินเสียงอู้อี้ และ ได้ยินเสียงรบกวนภายในหู

• ตรวจการทำงานของหูชั้นกลาง

• ตรวจระบบการทรงตัว

• มีสิ่งแปลกปลอมในหู

• การใส่เครื่องช่วยฟังเสียง

• หูอักเสบ หรือ โรคหูน้ำหนวก

โรคที่พบได้บ่อยในกลุ่มโรคหูคอจมูก ซึ่งเกิดจากการอักเสบของหูชั้นกลาง โดยอาการของโรคมักมีน้ำลักษณะใส หรือ เมือกขุ่นข้นมีกลิ่นเหม็นไหลออกจากรูหู

• โรคของหูอื้อ

• • หูตึงเมื่อเข้าวัยชรา
  • ขี้หูอุดตันช่องหู 
  • การติดเชื้อในช่องหู หรือ หูอักเสบ
  • ช่องหูชั้นนอกตีบแคบ 
  • แก้วหูทะลุ
  • ท่อปรับแรงดันในหูชั้นกลางตัน

• โรคของเส้นประสาทรับเสียง

• การไหลเวียนกระแสโลหิตบกพร่อง 

• โรคของสมองและเนื้องอก 

คอ

• ต่อมน้ำเหลืองโต (Lymphadenopathy)

ภาวะที่ต่อมน้ำเหลืองเกิดการบวมโต ซึ่งเป็นต่อมน้ำเหลืองที่มีอยู่ทั่วร่างกาย เมื่อต่อมน้ำเหลืองเกิดการติดเชื้อจะส่งผลต่อการยับยั้งสิ่งแปลกปลอมต่างๆ ทำให้เกิดอาการบวมโตของต่อมน้ำเหลือง ได้แก่ ลำคอ หลังใบหู ใต้คาง ใต้รักแร้ และ ขาหนีบ

• ต่อมน้ำลายโต (Salivary Gland Infections)

ภาวะต่อมน้ำลายอักเสบที่เกิดขึ้นบริเวณต่อมน้ำลายข้างใดข้างหนึ่ง ส่งผลให้หน้าบวม คอบวม คางบวม เจ็บในปาก โดยเป็นหนึ่งในโรคหูคอจมูกที่เกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ ทั้งการติดเชื้อไวรัส เชื้อแบคทีเรีย การอุดกั้นของต่อมน้ำลาย ฯลฯ

• ต่อมไทรอยด์

ต่อมไร้ท่อบริเวณส่วนล่างของกลางลำคอ ซึ่งมีทำหน้าที่สำคัญในการสร้างฮอร์โมนไทรอยด์ หากต่อมไทรอยด์เกิดความผิดปกติจะส่งผลโดยตรงต่อสุขภาพ ซึ่งหากไม่ได้รับการรักษาและปล่อยให้มีอาการเรื้อรังอาจทำให้เสียชีวิตได้

• โรคคางทูม (Mumps)

หนึ่งในโรคติดต่อทางระบบทางเดินหายใจ ซึ่งเกิดจากการติดเชื้อไวรัส Mumps ส่งผลให้ต่อมน้ำลายบริเวณข้างหูเกิดการอักเสบ โดยอาจเสี่ยงต่อการเกิดภาวะแทรกซ้อนได้หากเชื้อไวรัสแพร่กระจายเข้าสู่น้ำหล่อเลี้ยงสมองและไขสันหลัง 

• มะเร็งบริเวณลำคอ 

• เนื้องอก บริเวณลำคอ และศีรษะ

• ความผิดปกติของช่องปาก กล่องเสียง ทอนซิล และ ต่อมอดีนอยด์

จมูกและไซนัส

• การผ่าตัดไทรอยด์ (Thyroid Surgery)

• การตรวจภายในของช่องจมูกและปาก (Nasal Endoscope)

• การใช้บอลลูนเปิดโพรงไซนัส (Balloon Sinuplasty)

• การผ่าตัดโพรงจมูกและไซนัสด้วยกล้องเอ็นโดสโคป (Endoscopic Sinus Surgery)

• การผ่าตัดโพรงจมูกและไซนัสด้วยกล้องเอ็นโดสโคปผ่านเครื่องเนวิเกเตอร์ (Endoscopic Sinus Surgery with Navigator)

• โรคจมูกอักเสบจากภูมิแพ้ (Allergic rhinitis)

สำหรับผู้ที่ต้องการปรึกษาเกี่ยวกับโรคหูคอจมูก หรือ ต้องการตรวจหาโรคที่เกี่ยวข้อง สามารถติดต่อสอบถามแพทย์ผู้เชี่ยวชาญที่ ฮักษาคลินิก 

เบอร์โทร : 096-696-1999

LINE: @hugsa

Facebook : HUGSAMedical

HUGSA MEDICAL | รักษาด้วยหัวใจ ห่วงใยดุจญาติมิตร ใกล้ชิดแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ