โปรดระวังโรคมือเท้าปาก ฝนนี้ดูแลลูกน้อยของคุณให้ดี

ในฤดูฝนนั้นนอกจากโรคไข้เลือดออกและไข้หวัดใหญ่แล้ว อีกหนึ่งโรคที่คุณควรดูแลลูกน้อยเอาไว้ให้ไกลห่างก็คือโรคมือเท้าปาก ถึงแม้ว่าจะไม่ใช่โรคใหม่ ไม่ได้มีการระบาดหนักอะไรแบบโรคไข้เลือดออก แต่ก็มีการระบาดหนักในฤดูฝนของประเทศไทยทุก ๆ ปี โดยเฉพาะโรคมือเท้าปากจะมีอาการรุนแรงเป็นพิเศษ หากเกิดขึ้นในเด็กที่อายุต่ำกว่า 5 ปี สำหรับใครที่มีลูกน้อยหรือบุตรหลานที่รัก ผู้ปกครองจึงควรระวังโรคนี้เป็นอันดับต้น ๆ กันเลยทีเดียว ซึ่งโรคมือเท้าปากเป็นอย่างไร สามารถแพร่ระบาดติดต่อ และป้องกันได้อย่างไร มาดูกัน

โรคมือเท้าปาก เกิดจากอะไร 

โรคมือเท้าปาก (Hand Foot and Mouth Disease: HFMD) เป็นโรคที่เกิดจากเชื้อไวรัสกลุ่ม Enterovirus 71 หรือเรียกสั้น ๆ ว่า EV71 โดยเชื้อไวรัสเหล่านี้จะตายง่ายในอากาศที่แห้งและมีความร้อนสูง แต่ถ้าหากเป็นพื้นที่มีความชื้นสูง หรือมีสารคัดหลั่งจากผู้ป่วยปกคลุมก็จะสามารถอยู่ได้นานหลายวัน จึงสามารถระบาดได้ดีในฤดูฝนประเทศไทยนั่นเอง 

โดยโรคมือเท้าปากนี้ สามารถเป็นได้ทุกช่วงวัยทั้งเด็กและผู้ใหญ่ แต่จะมีความเสี่ยงมากกว่าสำหรับเด็กเล็กอายุ 6 เดือน – 3 ปี เนื่องจากภูมิคุ้มกันยังทำงานได้ไม่เต็มที่เหมือนเด็กโตหรือผู้ใหญ่  มีโอกาสที่จะเกิดภาวะแทรกซ้อนรุนแรง อาทิ ไข้สูงมากกว่า 2 วัน แขนขาอ่อนแรง มือสั่น เดินเซ หายใจหอบ หรือชัก จนอาจส่งผลร้ายต่อเยื่อหุ้มสมองหรือกล้ามเนื้อหัวใจได้ ดังนั้นจึงควรสังเกตอาการลูกน้อยหรือบุตรหลานที่รักของคุณให้ดี แล้วรีบพาไปพบแพทย์เมื่อมีอาการดังกล่าว หรือไม่สามารถทานอาหารและน้ำได้ หรือเป็นเด็กที่อายุต่ำกว่า 6 เดือน 

นอกจากนี้ หากลูกน้อยหรือบุตรหลานของคุณมีอาการไข้สูง ควรจะสังเกตให้ดีว่ามีร่องรอยของโรคมือเท้าปาก อย่างเช่น ผื่นแดงขึ้นบริเวณมือ เท้า แขน ขา หรือภายในปากดังชื่อโรคแน่ชัดหรือไม่ เพื่อไม่ให้สับสนต่อการวินิจฉัยโรคไข้เลือดออก และโรคไข้หวัดใหญ่ ซึ่งเป็น 3 โรคที่ระบาดได้ง่ายในฤดูฝน 

โรคมือเท้าปาก สามารถแพร่ระบาดได้อย่างไร

โรคมือเท้าปากสามารถแพร่กระจายได้ดีช่วงที่มีฝนตกชุกและมีความชื้น อีกทั้งเป็นโรคที่สามารถติดจากคนสู่คนได้อย่างง่ายดาย สำหรับพ่อแม่ผู้ปกครองจึงควรระวังปัจจัยการแพร่ระบาดดังต่อไปนี้ให้ดี 

• การสัมผัสผู้ป่วย

ไม่ว่าผู้ป่วยหรือผู้ที่มีเชื้อมือเท้าปากนั้นจะเป็นเด็กหรือผู้ใหญ่ ก็สามารถส่งต่อโรคมาให้ได้เช่นกันผ่านทางการสัมผัสต่าง ๆ  

• • สัมผัสสารคัดหลั่ง (น้ำลายหรือน้ำมูก) 
  • สัมผัสแผลที่เกิดจากรอยโรค (ผื่น ของเหลวจากตุ่มพองหรือตุ่มน้ำใส)
  • สัมผัสกับอุจจาระของผู้ป่วย
  • ละอองฝอยจากการไอหรือจาม 

• การสัมผัสทางอ้อม

เชื้อของโรคมือเท้าปากนั้นสามารถมีอายุขัยได้ยาวนานเมื่ออยู่ในสารคัดหลั่งของผู้ป่วย ดังนั้นจึงควรระวังให้ดี และหมั่นทำความสะอาดบ้านบ่อย ๆ หากมีผู้ติดเชื้อโรคมือเท้าปากอยู่ในพื้นที่หรือใต้ชายคาบ้านเดียวกัน ไม่ว่าจะเป็น 

• • การสัมผัสพื้นที่มีสารคัดหลั่งของผู้ป่วย 
  • การสัมผัสสิ่งของของผู้ติดเชื้อ หรือของใช้ที่มีสารคัดหลั่ง
  • การสัมผัสสิ่งของปนเปื้อน เช่น การเปลี่ยนผ้าอ้อม 
  • การรับประทานอาหารที่ปนเปื้อน 

นอกจากนี้ ถ้าหากบุตรหลานของคุณหรือตัวคุณมีโรคมือเท้าปาก ควรงดเว้นการพาลูกหรือไปเยือนสถานรับเลี้ยงเด็ก โรงเรียน สนามเด็กเล่น และพื้นที่แออัดต่าง ๆ จนกว่าจะร่องรอยของโรคจะหายไป เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดการแพร่ระบาดในชั้นเรียน มีเด็กและผู้อื่นต้องได้รับโรคภัยนี้ไปด้วย

อีกทั้งถ้าหากบุตรหลานของคุณประสบกับโรคมือเท้าปาก โดยต้องสงสัยว่าจะได้รับเชื้อมาจากทางสถานรับเลี้ยงเด็ก หรือโรงเรียน ควรแจ้งครูอาจารย์และผู้ที่เกี่ยวข้องให้ทราบ เพื่อให้ทางโรงเรียนพิจารณาปิดชั้นเรียนหรือควบคุมการระบาดให้เหมาะสมต่อไป 

วิธีป้องกันให้ลูกน้อย ให้ห่างไกลโรคร้ายมือเท้าปาก 

สำหรับใครที่ห่วงเป็นกังวลว่าโรคมือเท้าปากจะมาเยือนบุตรหลานที่คุณรัก แต่ไม่ต้องการปิดกั้นอิสระ ไม่ต้องการปิดกั้นสังคมของเด็ก อีกทั้งด้วยเหตุจำเป็นต่าง ๆ อาจต้องพาบุตรหลานไปยังสถานที่ที่พลุกพล่าน ซึ่งส่งผลให้หลีกเลี่ยงการติดเชื้อมือเท้าปากได้ยากในฤดูฝนนี้ ทางเราก็ได้รวบรวมวิธีต่าง ๆ ที่จะช่วยป้องกันโรคร้ายให้ไกลห่างคนที่คุณรักมาฝากกันแล้ว 

• สวมหน้ากากอนามัย เมื่ออยู่ในพื้นที่เสี่ยงหรือแออัด 

การฝึกให้บุตรหลานของคุณสวมหน้ากากอนามัยตั้งแต่ยังเล็ก ไม่เพียงแต่จะป้องกันละอองฝอยจากการไอหรือจามของผู้มีเชื้อมือเท้าปากแล้ว ยังสามารถป้องกันโรคอื่น ๆ อาทิ โรคไข้หวัดใหญ่ และโควิด – 19 ได้อีกด้วย 

• สอนบุตรหลานรู้จักการล้างมืออย่างถูกวิธี 

ถึงแม้ว่าเชื้อของโรคมือเท้าปากนั้นจะสามารถอยู่ได้นานเมื่อมีความชื้น แต่ก็กำจัดได้ง่าย ๆ เพียงแค่ใช้น้ำสะอาดและสบู่ ดังนั้นการสอนเด็ก ๆ ให้รู้จักการล้างมืออย่างถูกวิธี จึงถือเป็นหนึ่งในวิธีป้องกันโรคมือเท้าปากที่ดีที่สุด โดยเฉพาะเวลารับประทานอาหารหรือเวลาเข้าห้องน้ำ ซึ่งถ้าหากออกนอกบ้านการใช้เจลแอลกอฮอล์ก็เป็นอีกตัวเลือกหนึ่งที่สามารถช่วยป้องกันได้เช่นกัน แม้ว่าจะมีประสิทธิภาพน้อยกว่าการล้างมือด้วยน้ำและสบู่ก็ตาม 

• ทำความสะอาดของเล่นและของใช้อย่างรอบคอบ 

อย่างที่คงทราบกันแล้ว ว่าเชื้อของโรคมือเท้าปากสามารถอยู่บนของเล่น หรือของใช้ต่าง ๆ ได้เป็นระยะเวลานาน ดังนั้นเมื่อมีของเล่นของใช้ใหม่ถูกมอบให้กับบุตรหลานที่คุณรัก ก็ควรที่จะทำความสะอาดสิ่งของเหล่านั้นด้วยความร้อนก่อน ซึ่งอาจจะเป็นการต้มหรือนึ่งก็ได้ 

• หลีกเลี่ยงให้เด็กใช้สิ่งของร่วมกับผู้อื่น 

ถึงแม้ว่าคุณจะหมั่นทำความสะอาดสิ่งของ หรือบ้านพักอาศัยอย่างสม่ำเสมออยู่แล้ว แต่โรคมือเท้าปากก็อาจแอบแฝงอยู่ในตัวผู้ใหญ่หรือผู้ใกล้ชิดกับบุตรหลานของคุณได้ ซึ่งโรคนี้ก็จะไม่ทำร้ายรุนแรงกับผู้ที่มีภูมิคุ้มกันเต็มที่อย่างเด็กโตหรือผู้ใหญ่ แต่จะส่งผลมากที่สุดกับเด็กน้อยที่ยังไม่มีภูมิคุ้มกันโรคภัยต่าง ๆ จึงควรหลีกเลี่ยงการให้เด็กใช้สิ่งของร่วมกับผู้อื่น โดยเฉพาะอย่างยิ่ง แก้วน้ำ หลอดดูด หรือช้อนส้อม 

• คอยหมั่นดูแลความสะอาดของน้ำดื่มและอาหาร 

ทุกสิ่งที่จะเข้าปากเด็กน้อยของคุณนั้น ควรจะเป็นน้ำดื่มและอาหารที่สะอาด ไม่มีการปนเปื้อน ซึ่งทางที่ดีที่สุดควรเป็นอาหารอุ่นร้อน สด ใหม่ ไม่มีการวางทิ้งขว้างไว้เป็นระยะเวลานาน ไม่มีผู้สุ่มเสี่ยงจาม ไอ บริเวณที่มีการปรุงอาหารและไม่มีผู้ปรุงอาหารโดยไม่ได้สวมหน้ากากอนามัย อีกทั้งจะดีที่สุดถ้าหากผู้ปรุงอาหารหมั่นล้างมือก่อนปรุง และล้างวัตถุดิบต่าง ๆ ให้ถูกต้องตามหลักสุขอนามัย เพราะจะป้องกันได้ทั้งโรคมือเท้าปาก และโรคอื่น ๆ ที่แอบแฝงมาอีกด้วย 

• ผู้ปกครองที่ใกล้ชิดกับเด็ก ก็ควรรักษาความสะอาดเช่นกัน

อีกหนึ่งวิธีการป้องกันโรคมือเท้าปากและโรคภัยอื่น ๆ ไม่ให้เข้ามากล้ำกรายเด็กน้อยของคุณที่ใครหลายคนละเลยไป ก็คือการดูแลรักษาความสะอาดจากตัวผู้ปกครองเอง ซึ่งหลายคนอาจจะคิดว่าแค่นิดหน่อยคงไม่เป็นไร แต่เด็กที่อายุต่ำกว่า 5 ปี เพียงแค่เชื้อโรคนิดหน่อยก็อาจส่งผลร้ายได้ยิ่งกว่าเด็กโตหรือผู้ใหญ่ ดังนั้นก่อนจะอยู่ใกล้ชิดก็ควรหมั่นล้างมือให้สะอาด หากกลับมาจากข้างนอกก็ควรอาบน้ำเปลี่ยนเสื้อผ้าให้หมดจดเสียก่อน   

• ฉีดวัคซีนป้องกันโรคมือเท้าปากเมื่ออายุ 6 เดือน 

โรคมือเท้าปากนั้น ถึงแม้ว่าจะไม่มียารักษาแบบเฉพาะเจาะจงเมื่อป่วย แต่ก็มีวัคซีนที่ถูกสร้างขึ้นมาเพื่อเสริมภูมิคุ้มกันในเด็กที่อายุ 6 เดือน – 5 ปี ซึ่งวัคซีนป้องกันโรคมือเท้าปากนี้ เป็นวัคซีนสำหรับป้องกันการติดเชื้อชนิด EV71 ที่ทำให้เกิดโรคมือเท้าปากโดยตรง สามารถป้องกันการติดเชื้อของโรคมือเท้าปากได้ถึง 97.3% และลดความรุนแรงของโรคได้ถึง 100% 

ฤดูฝนนี้ผู้ปกครองคนใดยังไม่ได้เตรียมแผนรับมือกับโรคมือเท้าปาก หรือโรคอื่นที่มากับฝนอย่างไข้เลือดออกและไข้หวัดใหญ่ ก็สามารถเข้ามาปรึกษากับทางเรา ฮักษาคลินิก คลินิกใกล้บ้านที่พร้อมจะช่วยดูแลบุตรหลานที่รักของคุณด้วยใจ เพื่อให้เด็กน้อยได้เติบโตต่อไปอย่างแข็งแรงสมบูรณ์